Spacerkiem po Krakowie: listopada 2018

wtorek, 27 listopada 2018

Stanisław Wyspiański (1869-1907)

28 listopada 1907 roku w Krakowie zmarł Stanisław Wyspiański - polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt, projektant mebli. Urodził się 15 stycznia 1869 w Krakowie, w 2019 roku obchodzić będziemy 150. rocznicę urodzin Artysty.

Syn Franciszka i Marii z Rogowskich, wnuk Ignacego i Wiktorii z Gągulskich.

Zmarł w prywatnej lecznicy dr Jana Kazimierza Gwiazdomorskiego, budynku na rogu Siemiradzkiego i Łobzowskiej. Pozostawia po sobie żonę Teofilę oraz czwórkę dzieci: Teodora (15 lat), Helenę (10 lat), Mieczysława (9 lat), Stanisława (6 lat). 29 listopada zwłoki artysty zostają przewiezione do krypty kościoła Pijarów. 2 grudnia w pogrzebie towarzyszy 40 tysięcy osób. Po mszy w kościele Mariackim kondukt obchodzi Rynek Główny, idzie ulicą Grodzką, mija Wawel.

Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce, a z dzwonnicy królewskiej katedry na Wawelu zabił dzwon Zygmunta.

Stanisław Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 w Krakowie przy ul Krupniczej 26, w budynku należącym do dziadków ze strony matki i mieszkał w nim do 1873 roku.

ul. Krupnicza 26

W latach 1873 -1880 mieszkał w domu Długosza przy ul. Kanoniczej 25. Po śmierci matki w 1880 roku przeprowadził się do wujostwa Stankiewiczów przy ul. Kopernika 1.

W Kościele św. Floriana przy Placu Matejki w Krakowie ślubował miłość Teofili Pytkównie w 1900 roku.

Bazylika św. Floriana w Krakowie

Artysta początkowo mieszkał przy Placu Mariackim, potem przez chwilę u swojej przyszłej żony Teofili z Pytków na ul. Szlak 23, a kiedy w 1901 roku otrzymał nagrodę przyznaną przez Akademię Umiejętności za witraże wawelskie wynajął samodzielne, 7-pokojowe mieszkanie na II piętrze kamienicy na rogu Al. Słowackiego (stojącej do dziś, zwaną wówczas Kilińskiego) i Krowoderskiej nr 79.

Znane są liczne pastele - wizerunki dzieci, autoportrety, pejzaże krakowskie, zwłaszcza widoki wzgórza wawelskiego, "Planty o świcie" to jedno z nielicznych dzieł artysty namalowanych farbami olejnymi.

Był autorem polichromii i witraży w kościele oo. Franciszkanów i Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie. >> Dom lekarski w Krakowie

Polichromie w Kościele oo. Franciszkanów

Witraże w kościele oo. Franciszkanów

zobacz też:

Dom Długosza

Dom lekarski w Krakowie
Józio Feldman to prof. Józef Feldman (1899-1946)
Wyspiański Nieznany w Muzeum Narodowym w Krakowie

wtorek, 13 listopada 2018

Nobel dla Reymonta za powieść 'Chłopi'

13 listopada 1924 literacką nagrodę Nobla otrzymał polski pisarz Władysław Stanisław Reymont za powieść „Chłopi”. Był już wówczas poważnie chory przebywał w Nicei. Rok później, w grudniu 1925 roku zmarł w wieku zaledwie 58 lat.
Kontrkandydatami Reymonta do nagrody Nobla byli Stefan Żeromski i Tomasz Mann.

Portret Władysława Reymonta - Jacek Malczewski, 1905

Ślub w 1902 z Aurelią Szabłowską odbył się w kościele Karmelitów na Piasku (przy ul. Karmelickiej) w Krakowie.

Nie doszukałam się informacji skąd znali się Malczewski i Reymont, ale ciekawostką jest fakt, że kiedy Malczewski przez 4 lata wychowywał się u wuja w Wielgiem koło Ciepielowa, gdzie razem z jego synami- Kazimierzem, Wacławem i Bronisławem pobierał nauki, jeden z synów - Wacław Karczewski - dramaturg i powieściopisarz jest autorem powieści "W Wielgiem", uznawanej za pierwowzór "Chłopów" Władysława Reymonta, powieści, za którą Reymont otrzymał literacką nagrodę Nobla w 1924 roku.

zobacz też:

Jacek Malczewski (1855-1929)

wtorek, 6 listopada 2018

Cmentarz Rakowicki w Krakowie 6.11.2018

Piękna słoneczna pogoda zadecydowała, że przedłużyłam swój pobyt w Krakowie po to tylko, żeby się wybrać na spacer po Rakowickim Cmentarzu. 79 lat temu, Dzisiaj, 6 listopada przypada rocznica wydarzeń sprzed 79 lat - tzw. Sonderaktion Krakau, kiedy to 6 listopada 1939, 183 krakowskich profesorów i nauczycieli akademickich, w tym 155 pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego, zostało aresztowanych, a następnie wywiezionych do obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau, gdzie kilkunastu z nich straciło życie. Wśród profesorów był Prof. Franciszek Leja (1885- 1979)

Tuż za bramą Cmentarza Rakowickiego znajduje się okazały grobowiec Bnińskich. Spoczywają tu: Izabella z Dzierżków Bnińska (1799-1873), Helena z hr. Bnińskich Szaszkiewiczowa (zm. 25.11.1877) i Wacława z Sobańskich Bnińska (+ 1889) - matka i żona hr. Romana Bnińskiego, dowódcy oddziału powstańczego w 1863 r., zesłańca na Syberię.

Odnalazłam grób Marii Zawilskiej (z d. też Zawilska, c. Jana Kantego Zawilskiego i Febroneli Szelewicz), żony Leopolda Zawilskiego, leżajskiego burmistrza, zamordowanego w 1945 roku. >> Zawilski Leopold (1884-1945)

Do grobu Wisławy Szymborskiej nie miałam trudności trafić, bywałam tu kilkakrotnie, jednak wiele osób błądzi między alejkami. Grób noblistki mimo, że jest bardzo skromny i niepozorny, obstawiony obficie światełkami pamięci.