Planty krakowskie położone są w samym centrum Krakowa w dzielnicy I. Jest to wyjątkowy w skali europejskiej ogród miejski, który otacza najstarszą część Krakowa. Są wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków.
Długość Plant wynosi około 4 km, szerokość od 40 do 120 m, a powierzchnia 21,03 hektarów. Planty spełniają funkcję wygodnego szlaku komunikacyjnego oraz miejsca spotkań i spacerów. Są wpisane na tzw. I Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Wyróżnia się w nim osiem ogrodów: I - Ogród Wawel, II – O. Uniwersytet, III – O. Pałac Sztuki, IV – O. Florianka, V – O. Barbakan, VI – O. Dworzec, VII – O. Gródek i VIII – O. Stradom.
Ogród Wawel obejmuje obszar między ulicami: Podzamcze i Franciszkańską wzdłuż ul. Straszewskiego. Nazwa tej części Plant pochodzi od wzgórza wawelskiego, które jest najwyższej rangi zabytkiem klasy zerowej, symbolem państwa, i to z okresu jego największej pomyślności. Ta część Plant posiada (podobnie jak O. Stradom) największą ilość powiązań widokowych z Wawelem – np. bastion Władysława IV z pomnikiem konnym Tadeusza Kościuszki.
Szczególnie piękna jest aleja wiodąca od ul. Franciszkańskiej w kierunku wzgórza wawelskiego (okres klasycystyczny). Na terenie tego ogrodu znajduje się budynek zwany willą Komierowską lub Małym Wawelem. Do ogrodu przylegają ważne budowle m.in.: zabytkowy klasztor i kościół oo. Franciszkanów, zespół poklasztornych gmachów z XVII wieku OO. Karmelitów Bosych (obecnie część z nich zajmuje Muzeum Archeologiczne - najstarsze tego typu muzeum w Polsce) oraz odbudowany ogród, a także gmach Seminarium Duchownego.
Po drugiej stronie ul. Straszewskiego z ogrodu są widoczne: Hotel Radison (dawniej drukarnia Władysława Anczyca), Hotel Maltański (dawniej Zespół Pałacu Potockich), Plac Na Groblach (przy którym znajduje się pierwsza szkoła średnia w Polsce – I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego) oraz kamienice z secesyjnymi witrażami.
Na terenie Ogrodu Wawel jest wyjątkowo dużo tablic pamiątkowych, rzeźb oraz pomników. Umieszczono tutaj tablice upamiętniające m.in. Jana Długosza i Stanisława Wyspiańskiego.
W O. Wawel jest też brązowe popiersie Tadeusza Boya-Żeleńskiego wykonane przez Edwarda Krzaka (1979 r.).
Ma imponujące rozmiary. Drzewo to posiada szeroką, gęstą i nisko osadzoną koronę. Dorasta do 30 m wysokości, ale wolno rośnie. Liście ma błyszczące, całobrzegie lub odlegle ząbkowane. Owocem jest trójkanciasty orzech. Pień jest pokryty szarosrebrzystą, rzadko spękaną korowiną.
Na Plantach pod Wawelem dwóch wybitnych polskich matematyków Stefana Banacha i Ottona Nikodyma. 
Na terenie Ogrodu Wawel jest wyjątkowo dużo tablic pamiątkowych, rzeźb oraz pomników. Umieszczono tutaj tablice upamiętniające m.in. Jana Długosza i Stanisława Wyspiańskiego.
W pobliżu jest plac zabaw dla dzieci z dwoma piaskownicami. Obok willi Komierowskiej na trawniku umieszczono współczesną rzeźbę Sowy, której autorem jest Bolesław Chromy (1961 r.). Przy wejściu do ogrodu od ul. Franciszkańskiej znajduje się odbudowany kiosk – pawilon, pierwszy jaki został ustawiony na Plantach.
Główna aleja kasztanowa w Ogrodzie Wawel jest częścią kompozycji klasycznej z czasów założenia Plant (1825 r.).
Na Plantach obok Filharmonii Krakowskiej, w Ogrodzie Wawel między ulicą Poselską a Franciszkańską, 28 maja 2022 powstał Skwer Piotra Skrzyneckiego - legendarnego artysty i założyciela Piwnicy pod Baranami. Stoi tam, jako
jeden z pierwszych pomników ustawionych na Plantach w 1886 roku malowniczy monument Grażyny i Litawora ku czci Adama Mickiewicza. Wykonany przez Alfreda Dauna, a ufundowany przez dr. Henryka Jordana w 1884 r.
Główna aleja kasztanowa w Ogrodzie Wawel jest częścią kompozycji klasycznej z czasów założenia Plant (1825 r.).
Na Plantach obok Filharmonii Krakowskiej, w Ogrodzie Wawel między ulicą Poselską a Franciszkańską, 28 maja 2022 powstał Skwer Piotra Skrzyneckiego - legendarnego artysty i założyciela Piwnicy pod Baranami. Stoi tam, jako
jeden z pierwszych pomników ustawionych na Plantach w 1886 roku malowniczy monument Grażyny i Litawora ku czci Adama Mickiewicza. Wykonany przez Alfreda Dauna, a ufundowany przez dr. Henryka Jordana w 1884 r. Odpowiednią scenerię dla pomnika tworzą
buki odmiany zwisłej - (Fagus silvatica “Pendula”). To drzewo, które osiąga 10-20 m wysokości. Obok wierzby białej jest jednym z największych drzew płaczących. Jego długie gałęzie zwisają aż do ziemi. Jesienią, gdy zmienia barwę, wygląda nadzwyczajnie. Ma gładką, popielatoszarą korę. Liście są prawie całobrzegie, gładkie. Wytwarza bukiew, czyli owoce w kształcie podłużnych orzeszków umieszczonych w okrywie.
Około 1890 roku postawiono szereg altan i pawilonów a do istniejącego już drzewostanu wprowadzono rzadkie gatunki drzew: cis, sosna wejmutka, platan, buk pospolity odmiany purpurowej oraz rośliny egzotyczne. W późniejszych latach dosadzono nowe gatunki drzew i krzewów, między innymi katalpy, jesiony, dęby szypułkowe i bezszypułkowe, klony jesionolistne odmiany złocistej. Do drzew samotników dosadzono nowe egzemplarze, tworząc w ten sposób grupy drzew.
W Ogrodzie Wawel przy klasztorze O.O. Franciszkanów rośnie miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba). Jest to drzewo, które pochodzi ze Wschodniej Azji (Chiny). Chociaż posiada liście, należy do drzew nagonasiennych (tak jak iglaste). Uważa się go za żywą skamieniałość. Jest jedynym przedstawicielem bardzo starej, dawno wymarłej grupy roślin, które rosły głównie w epoce mezozoiku. Ma jedyne w swoim rodzaju liście - wachlarzowate, klapowane, skórzaste, na długim ogonku, opadające na zimę. Drzewo to szczególnie efektownie wygląda w jesiennej, złocistej tonacji. Rośnie do 30 m wysokości. Jest bardzo odporny na mróz i zanieczyszczenia przemysłowe. Żyje ok. 1000 lat, ale znane są okazy w wieku ok. 3400 lat. Do Polski został sprowadzony w 1728 r. do Pałacu w Łańcucie. W Krakowie pierwszy okaz posadzono w 1808 r. w ogrodzie botanicznym.
Na tym odcinku Plant znajdują się zabytkowe drzewa, które należą do różnych gatunków – są to kasztanowce, klony, lipy, wiązy i modrzewie.
Aleja kasztanowców, szczególnie piękna podczas kwitnienia tych drzew. Kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum) pochodzi z Bałkanów i Azji Południowo-Zachodniej. Od XVI wieku sadzony jest w Europie Środkowej, gdzie zadomowił się na stałe. Tworzy zwartą koronę. Ma zazwyczaj krótki pień, zawsze skręcony w prawo. Jego liście są na krzyż ległe, dłoniaste, złożone z 5-7 wydłużonych jajowatych listków. Białe kwiaty z żółtymi i czerwonobrunatnymi plamkami zebrane są we wzniesione wiechy. W okresie kwitnienia jest jednym z najbardziej ozdobnych drzew. Kwiaty zapylane są przez owady. Do jesieni wykształcają się owoce - kolczaste torebki zawierające 1 lub 2 brązowe nasiona popularnie zwane kasztanami. Podjęte przez ogrodników działania powstrzymały obumieranie tych drzew na Plantach z powodu szrotówka kasztanowcowiaczka.
Z głównej alei przy wejściu udajemy się na prawo i wchodzimy w boczną aleję, przy której rosną wiązy i klony. Wiąz pospolity (Ulmus carpinifolia) to drzewo dorastające do 40 m. Posiada liście asymetryczne – część liścia bardziej zbliżona do gałęzi jest wyraźnie znacznie większa. Brzeg liścia jest piłkowany. Kwiaty ukazują się wczesną wiosną pod koniec marca. Owocami wiązu są owalne płaskie orzeszki umieszczone w skrzydełku. Może żyć do 400 lat. Dawniej był raczej powszechny, ostatnio jest wyniszczony przez chorobę holenderską, którą wywołują m.in. grzyby przenoszone przez chrząszcze ogłodki.
Po prawej stronie okazały rozłożysty krzew iglasty. Jest to cis pospolity (Taxus baccata), który może występować też w formie drzewa. Rośnie bardzo wolno. Osiąga wysokość 10-15 m, ale najczęściej ma postać krzewu. Żyje do 1000 lat. Jego kora jest czerwonawa. Ciemnozielone igły rozłożone są na gałązkach w dwóch rzędach. Lubi stanowiska cieniste lub półcieniste. Kwiaty ma niepozorne. Nasiona znajdują się w czerwonej, soczystej osnówce; dojrzewają w październiku i listopadzie; chętnie są zjadane przez ptaki. Pozostałe części cisa są trujące. Obecnie cis sadzony jest w wielkich miastach, ponieważ dobrze znosi zanieczyszczone powietrze. Drewno cisa jest twarde i wytrzymałe. Dawniej robiono z niego łuki, później luksusowe meble. W Polsce znajduje się pod ochroną.
Jednak na szczególną uwagę zasługuje piękny buk zwyczajny odmiany purpurowej / czerwonolistnej (Fagus sylvatica Purpurea).
W Ogrodzie Wawel przy klasztorze O.O. Franciszkanów rośnie miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba). Jest to drzewo, które pochodzi ze Wschodniej Azji (Chiny). Chociaż posiada liście, należy do drzew nagonasiennych (tak jak iglaste). Uważa się go za żywą skamieniałość. Jest jedynym przedstawicielem bardzo starej, dawno wymarłej grupy roślin, które rosły głównie w epoce mezozoiku. Ma jedyne w swoim rodzaju liście - wachlarzowate, klapowane, skórzaste, na długim ogonku, opadające na zimę. Drzewo to szczególnie efektownie wygląda w jesiennej, złocistej tonacji. Rośnie do 30 m wysokości. Jest bardzo odporny na mróz i zanieczyszczenia przemysłowe. Żyje ok. 1000 lat, ale znane są okazy w wieku ok. 3400 lat. Do Polski został sprowadzony w 1728 r. do Pałacu w Łańcucie. W Krakowie pierwszy okaz posadzono w 1808 r. w ogrodzie botanicznym.
Na tym odcinku Plant znajdują się zabytkowe drzewa, które należą do różnych gatunków – są to kasztanowce, klony, lipy, wiązy i modrzewie.
Aleja kasztanowców, szczególnie piękna podczas kwitnienia tych drzew. Kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum) pochodzi z Bałkanów i Azji Południowo-Zachodniej. Od XVI wieku sadzony jest w Europie Środkowej, gdzie zadomowił się na stałe. Tworzy zwartą koronę. Ma zazwyczaj krótki pień, zawsze skręcony w prawo. Jego liście są na krzyż ległe, dłoniaste, złożone z 5-7 wydłużonych jajowatych listków. Białe kwiaty z żółtymi i czerwonobrunatnymi plamkami zebrane są we wzniesione wiechy. W okresie kwitnienia jest jednym z najbardziej ozdobnych drzew. Kwiaty zapylane są przez owady. Do jesieni wykształcają się owoce - kolczaste torebki zawierające 1 lub 2 brązowe nasiona popularnie zwane kasztanami. Podjęte przez ogrodników działania powstrzymały obumieranie tych drzew na Plantach z powodu szrotówka kasztanowcowiaczka.
Z głównej alei przy wejściu udajemy się na prawo i wchodzimy w boczną aleję, przy której rosną wiązy i klony. Wiąz pospolity (Ulmus carpinifolia) to drzewo dorastające do 40 m. Posiada liście asymetryczne – część liścia bardziej zbliżona do gałęzi jest wyraźnie znacznie większa. Brzeg liścia jest piłkowany. Kwiaty ukazują się wczesną wiosną pod koniec marca. Owocami wiązu są owalne płaskie orzeszki umieszczone w skrzydełku. Może żyć do 400 lat. Dawniej był raczej powszechny, ostatnio jest wyniszczony przez chorobę holenderską, którą wywołują m.in. grzyby przenoszone przez chrząszcze ogłodki.
Po prawej stronie okazały rozłożysty krzew iglasty. Jest to cis pospolity (Taxus baccata), który może występować też w formie drzewa. Rośnie bardzo wolno. Osiąga wysokość 10-15 m, ale najczęściej ma postać krzewu. Żyje do 1000 lat. Jego kora jest czerwonawa. Ciemnozielone igły rozłożone są na gałązkach w dwóch rzędach. Lubi stanowiska cieniste lub półcieniste. Kwiaty ma niepozorne. Nasiona znajdują się w czerwonej, soczystej osnówce; dojrzewają w październiku i listopadzie; chętnie są zjadane przez ptaki. Pozostałe części cisa są trujące. Obecnie cis sadzony jest w wielkich miastach, ponieważ dobrze znosi zanieczyszczone powietrze. Drewno cisa jest twarde i wytrzymałe. Dawniej robiono z niego łuki, później luksusowe meble. W Polsce znajduje się pod ochroną.
Jednak na szczególną uwagę zasługuje piękny buk zwyczajny odmiany purpurowej / czerwonolistnej (Fagus sylvatica Purpurea).
Buk był największym drzewem rosnącym na Plantach. Obwód jego pnia wynosił 433 cm. Był, bo 17 lutego 2022, po potężnej czwartkowej wichurze, jaka przeszła przez Kraków ten piękny buk czerwonolistny, który 6 listopada 2012 roku był wpisany na listę pomników przyrody został powalony przez wiatr.
Rośnie też gatunek klonu jesionolistnego (Acer negundo). Jego ojczyzną jest Ameryka Północna. Do Europy został sprowadzony w 1688 r. Żyje około 100 lat i osiąga wysokość 15-20 m. Posiada pierzaste liście złożone zwykle z 3-5 listków, listek wierzchołkowy przeważnie trójklapowy. Kwiaty ma jednopłciowe. Skrzydlate owoce ułożone pod kątem ostrym, wiszą na długich, nitkowatych szypułkach.
Oprócz okazu miłorzębu rosną tu też inne drzewa egzotyczne: tulipanowiec i klon syberyjski. Występują także lipy szerokolistne. Na terenie tego ogrodu rośnie dużo krzewów, które razem z drzewami tworzą wiosenno-letni mur zieleni. Wśród krzewów można rozpoznać śnieguliczkę białą, forsycję, różne odmiany bzu, tawułę. Interesującym okazem jest rozłożysty krzewiasty cis.
Oprócz okazu miłorzębu rosną tu też inne drzewa egzotyczne: tulipanowiec i klon syberyjski. Występują także lipy szerokolistne. Na terenie tego ogrodu rośnie dużo krzewów, które razem z drzewami tworzą wiosenno-letni mur zieleni. Wśród krzewów można rozpoznać śnieguliczkę białą, forsycję, różne odmiany bzu, tawułę. Interesującym okazem jest rozłożysty krzewiasty cis.
Stefan Banach, matematyk-samouk, jest jednym z najsłynniejszych matematyków XX wieku, najważniejszą postacią lwowskiej szkoły matematycznej, drugim Otton Nikodym, absolwent studiów matematycznych we Lwowie, nauczyciel matematyki w IV gimnazjum w Krakowie.
Ławeczka upamiętnia 100. rocznicę dyskusji matematycznej, jaką odbyli naukowcy. Figury Banacha i Nikodyma wykonał wybitny krakowski rzeźbiarz, prof. Stefan Dousa.
Ławeczka upamiętnia 100. rocznicę dyskusji matematycznej, jaką odbyli naukowcy. Figury Banacha i Nikodyma wykonał wybitny krakowski rzeźbiarz, prof. Stefan Dousa.
.jpg)
.jpg)
