Polski Instytut Esperancki w Krakowie

Dzięki uprzejmości znanego leżajskiego regionalisty Juliusza Ulasa Urbańskiego podczas wizyty w dniu 1 września 2020 miałam okazję zobaczyć świadectwo ukończenia kursu międzynarodowego języka esperanto w Krakowie. 25 czerwca 1932 roku taki kurs zakończony pozytywnym egzaminem, z wynikiem dobrym ukończyła Ulasa ciotka - Maria Lencznar c. Franciszka Ksawerego i Julii Mróz. Urodziła się w Łańcucie, pracowała jako nauczycielka w Szkole Podstawowej w Jelnej koło Leżajska. 

 

Na wydanym dla Marii Lencznar dokumencie są podpisy:
Kierownik Instytutu Edward Kostecki
Przewodniczący - prof. Odo Bujwid
Członkowie: Tadeusz Hodakowski i jeden podpis nieczytelny

Odo Bujwid  - Odo Feliks Kazimierz Bujwid (ur. 30 listopada 1857 w Wilnie, zm. 25 grudnia 1942 w Krakowie) – pierwszy polski bakteriolog, pionier higieny i profilaktyki zdrowotnej, jeden z pierwszych polskich naukowców zajmujących się wytwórczością szczepionek leczniczych, w tym przeciwko wściekliźnie. Pisałam o nim we wcześniejszym poście Odo Bujwid pierwszy polski bakteriolog
Twórcą międzynarodowego języka esperanto (1885 rok) był Ludwik Zamenhof - polski lekarz okulista żydowskiego pochodzenia. Ośmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla (1907, 1909, 1910, 1913, 1914, 1915, 1916, 1917). Był również odznaczony najwyższym francuskim odznaczeniem - Orderem Legii Honorowej. Nazwiskiem Zamenhofa nazwano planetoidę (1462) odkrytą w 1938 roku. Zamenhof ur. 15 grudnia 1859 w Białymstoku, zm. 14 kwietnia 1917 w Warszawie), w dzień jego urodzin 15 grudnia obchodzony jest jako Dzień Ludwika Zamenhofa.

Język esperanto zyskał światową sławę, 11–18 sierpnia 1912 roku odbył się w Krakowie VIII Światowy Kongres Esperanto z udziałem Zamenhofa. Za organizację odpowiadał Komitet, na którego czele stanął Odo Bujwid. Siedziba Komitetu mieściła się przy ul. Radziwiłłowskiej 19.

W ramach Kongresu zorganizowano wiele imprez towarzyszących takich jak: przedstawienia, wykłady, wycieczki i konkursy. W budynku Akademii Handlowej przygotowano wystawę wydawnictw esperanckich.

Akademia Handlowa w Krakowie, obecnie Zespół Szkół Ekonomicznych nr 1

im. Mikołaja Kopernika - ul. Kapucyńska 2 (ul. Straszewskiego 29)

W salach Teatru Starego odbyło się rozpoczęcie i zakończenie Kongresu, obrady plenarne i bal podczas którego uczestnicy zaprezentowali się w strojach narodowych. 

Teatr Stary

Nie zabrakło wycieczek do Wieliczki i Zakopanego.

Wystawę obrazów zorganizowano w Pałacu Sztuki i w kamienicy przy Rynku Głównym 34 - Pałacu Spiskim. 

Pałac Spiski

Pałac Sztuki przy placu Szczepańskim z okazji Kongresu wydał specjalny katalog w języku esperanto.

Pałac Sztuki

Kolejny, XXIII Światowy Kongres Esperanto odbył się w dniach 1-8 sierpnia 1931 w Krakowie. Za organizację odpowiedzialny był profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Odo Bujwid. W ramach przygotowań do zjazdu zorganizowano kursy esperanto dla pracowników kolei, poczty, tramwai i policji. W budynku Szkoły Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie, gdzie znalazły się biura zjazdu, otwarto specjalną placówkę pocztową i kantor wymiany walut.
Obrady kongresu odbywały się w Domu Katolickim przy ul. Straszewskiego (obecnie budynek filharmonii). 

2 sierpnia uczestnicy spotkali się na rynku pod pomnikiem Mickiewicza, aby udać się na uroczystość nadania nazwy ulicy Zamenhofa. Ulica ta łącząca ulice Westerplatte z ulicą Radziwiłłowską. Do 1931 roku nosiła nazwę Niebyła. Na ścianie kamienicy przy skrzyżowaniu ulicy Zamenhofa i Westerplatte odsłonięto tabliczkę z nową nazwą ulicy oraz tablicę z informacją upamiętniającą nadanie nazwy z okazji Międzynarodowego Kongresu. 

Na tablicy został umieszczony tekst: Na pamiątkę światowego zjazdu esperantystów Rada m. Krakowa uczciła twórcę esperanta, oznaczając tę ulicę Jego nazwiskiem. Sierpień 1931. 

Za uczczenie w ten sposób Zamenhofa podziękował profesor Bujwid. Uczestnicy uroczystości odśpiewali hymn esperanto i przeszli na Wawel.

Linki:
Księga Jubileuszowa VIII Kongresu Esperanto Album Kraków 1912

Święto Zmarłych w Krakowie 2014

Dostałam od syna kilka zdjęć z wieczornego spacerku po Cmentarzu Rakowickim. Z przyjemnością wrzucam je na bloga, aby nie mogąc osobiście tam być, chociaż trochę poczuć klimat krakowskiego Święta Zmarłych, wirtualnie zasmakować trupiego miodku. Moja koleżanka Basia rodem z Krakowa, odwiedzając rodzinne groby kupowała trupi miodek sprzedawany na straganach przed rakowicką nekropolią i przywoziła go nam (koleżankom z pracy) do spróbowania. Już sama nazwa i wygląd działał na wyobraźnię odrażająco, ale w smaku niczego sobie. I duszom zmarłym pewnie też smakował. Trupi miodek to skarmelizowany cukier, orzechy i miód.

Pamietam z dzieciństwa własnoręcznie produkowane karmelki wg podobnej receptury, ale bez orzechów i miodu. Przypominały raczej krówki. Dodawało się na rozgrzaną patelnię cukier, kakao, odrobinę mleka i wody, i pewnie dlatego nasze domowe cukierki nie przypominały trupiego miodku.

https://www.facebook.com/149198955090596/photos/a.964410720236078.1073742041.149198955090596/964410736902743/?type=3&theater

***

O ludziach pochowanych na Cmentarzu Rakowickim pisałam w blogu"

Józio Feldman

Wisława Szymborska

Rodzina Makarewiczów i Wicherków

Tadeusz Kantor

Antoni Wyspiański urodził się w Kuryłówce

Odo Bujwid pierwszy polski bakteriolog

Babcia Jerzego Nowosielskiego pochodziła z Tarnawca

Pikulscy z Leżachowa

zobacz też zdjęcia z Cmentarza Rakowickiego:

Filharmonia Krakowska

Filharmonia im. Karola Szymanowskiego w Krakowie

Budynek na rogu ul. Zwierzynieckiej i Straszewskiego, projektu Józefa Pokutyńskiego został ukończony w roku 1931, pełnił funkcję Domu Katolickiego.

W dniach 1-8 sierpnia 1931 odbyły się w Domu Katolickim obrady XXIII Światowego Kongresu Esperanto. Twórcą międzynarodowego języka esperanto (1885 rok) był Ludwik Zamenhof. Za organizację odpowiedzialny był profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Odo Bujwid. Biuro Zjazdu było w budynku Szkoły Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie. 

Inicjatorem jego budowy był kardynał książę Adam Sapieha. Projektant wzorował się na budynku "Maison du Peuple" w Brukseli , zaprojektowanego w 1897 roku przez Victora Hortę. Fasadę budynku wieńczy kartusz z herbem krakowskiej Kurii Metropolitalnej - "Trzy Korony".

Źródło i posty związane z tematem:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Filharmonia_Krakowska
Polski Instytut Esperancki w Krakowie

Odo Bujwid pierwszy polski bakteriolog

W Krakowie przy ul. Lubicz 34 mieszkał Odo Feliks Kazimierz Bujwid.  Z racji mojego wykształcenia, jest mi szczególnie bliski, bo to pierwszy polski bakteriolog.

Był pionierem w zakresie higieny i profilaktyki lecznictwa, jeden z pierwszych polskich naukowców zajmujących się wytwórczością szczepionek leczniczych, przeprowadził pionierskie szczepienia przeciwko wściekliźnie.
Urodził się 30 listopada 1857 w Wilnie, wywodził się ze zubożałej szlachty litewskiej.

Kamienica przy ul. Lubicz 34

W swoim domu przy ul. Lubicz 34 założył wytwórnię surowic i szczepionek, która w czasie okupacji niemieckiej dostarczała ludności polskiej szczepionek przeciwko durowi plamistemu. 
Wynalazcą pierwszej w świecie skutecznej szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu, groźnej chorobie wywoływanej przez riketsje, a przenoszonej przez zakażone pchły i wszy był polski biolog profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie Rudolf Stefan Jan Weigl. 

Warto również wspomnieć, że żoną prof. Odona Bujwida była Kazimiera Klimontowicz Bujwidowa (1867-1932) – publicystka, działaczka społeczna, czołowa przedstawicielka ruchu kobiecego w Galicji; inicjatorka utworzenia i współorganizatorka (1896) pierwszego w Galicji żeńskiego gimnazjum ogólnokształcącego w Krakowie. Doprowadziła do uzyskania przez kobiety prawa do studiów wyższych w Galicji (od 1897 na UJ). Od 1918 kierowała wytwórnią surowic i szczepionek założoną przez męża – prof. Odona Bujwida. Odważna, zdecydowana, niezłomna w dążeniu do celu. 

Odo Bujwid był człowiekiem niezwykle pracowitym i zorganizowanym. Jak napisała jego córka Jadwiga Demlowa: 

"Nie znosił lenistwa, marnotrawstwa, był wrogiem zaciętym picia wódki, palenia papierosów, gry w karty i przebywania w knajpach".

Był honorowym członkiem Polskiego Klubu Esperanckiego. Założyciel pierwszego gimnazjum żeńskiego w Krakowie. W 1896 jako radny miasta Krakowa przyczynił się do założenia wodociągów i sieci kanalizacji w mieście. Honorowy Obywatel Miasta Krakowa.
Odo Bujwid zmarł w 1942 roku, jest pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kw. 18, rząd płd.).

 

http://www.mtg-malopolska.org.pl/images/skany/ksiegaadresowa1926djvu/ksiegaadresowa1926.djvu (str. 5)

zobacz też
prof. UJ Tadeusz Ulewicz w okresie okupacji karmił wszy w Instytucie Odo Bujwida

Źródło: 
Wikipedia
Uniwersytet Jagielloński - Lista pamięci
 'Panicz na przesłuchaniu'