Polski Instytut Esperancki w Krakowie

Dzięki uprzejmości znanego leżajskiego regionalisty Juliusza Ulasa Urbańskiego podczas wizyty w dniu 1 września 2020 miałam okazję zobaczyć świadectwo ukończenia kursu międzynarodowego języka esperanto w Krakowie. 25 czerwca 1932 roku taki kurs zakończony pozytywnym egzaminem, z wynikiem dobrym ukończyła Ulasa ciotka - Maria Lencznar c. Franciszka Ksawerego i Julii Mróz. Urodziła się w Łańcucie, pracowała jako nauczycielka w Szkole Podstawowej w Jelnej koło Leżajska. 

 

Na wydanym dla Marii Lencznar dokumencie są podpisy:
Kierownik Instytutu Edward Kostecki
Przewodniczący - prof. Odo Bujwid
Członkowie: Tadeusz Hodakowski i jeden podpis nieczytelny

Odo Bujwid  - Odo Feliks Kazimierz Bujwid (ur. 30 listopada 1857 w Wilnie, zm. 25 grudnia 1942 w Krakowie) – pierwszy polski bakteriolog, pionier higieny i profilaktyki zdrowotnej, jeden z pierwszych polskich naukowców zajmujących się wytwórczością szczepionek leczniczych, w tym przeciwko wściekliźnie. Pisałam o nim we wcześniejszym poście Odo Bujwid pierwszy polski bakteriolog
Twórcą międzynarodowego języka esperanto (1885 rok) był Ludwik Zamenhof - polski lekarz okulista żydowskiego pochodzenia. Ośmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla (1907, 1909, 1910, 1913, 1914, 1915, 1916, 1917). Był również odznaczony najwyższym francuskim odznaczeniem - Orderem Legii Honorowej. Nazwiskiem Zamenhofa nazwano planetoidę (1462) odkrytą w 1938 roku. Zamenhof ur. 15 grudnia 1859 w Białymstoku, zm. 14 kwietnia 1917 w Warszawie), w dzień jego urodzin 15 grudnia obchodzony jest jako Dzień Ludwika Zamenhofa.

Język esperanto zyskał światową sławę, 11–18 sierpnia 1912 roku odbył się w Krakowie VIII Światowy Kongres Esperanto z udziałem Zamenhofa. Za organizację odpowiadał Komitet, na którego czele stanął Odo Bujwid. Siedziba Komitetu mieściła się przy ul. Radziwiłłowskiej 19.

W ramach Kongresu zorganizowano wiele imprez towarzyszących takich jak: przedstawienia, wykłady, wycieczki i konkursy. W budynku Akademii Handlowej przygotowano wystawę wydawnictw esperanckich.

Akademia Handlowa w Krakowie, obecnie Zespół Szkół Ekonomicznych nr 1

im. Mikołaja Kopernika - ul. Kapucyńska 2 (ul. Straszewskiego 29)

W salach Teatru Starego odbyło się rozpoczęcie i zakończenie Kongresu, obrady plenarne i bal podczas którego uczestnicy zaprezentowali się w strojach narodowych. 

Teatr Stary

Nie zabrakło wycieczek do Wieliczki i Zakopanego.

Wystawę obrazów zorganizowano w Pałacu Sztuki i w kamienicy przy Rynku Głównym 34 - Pałacu Spiskim. 

Pałac Spiski

Pałac Sztuki przy placu Szczepańskim z okazji Kongresu wydał specjalny katalog w języku esperanto.

Pałac Sztuki

Kolejny, XXIII Światowy Kongres Esperanto odbył się w dniach 1-8 sierpnia 1931 w Krakowie. Za organizację odpowiedzialny był profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Odo Bujwid. W ramach przygotowań do zjazdu zorganizowano kursy esperanto dla pracowników kolei, poczty, tramwai i policji. W budynku Szkoły Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie, gdzie znalazły się biura zjazdu, otwarto specjalną placówkę pocztową i kantor wymiany walut.
Obrady kongresu odbywały się w Domu Katolickim przy ul. Straszewskiego (obecnie budynek filharmonii). 

2 sierpnia uczestnicy spotkali się na rynku pod pomnikiem Mickiewicza, aby udać się na uroczystość nadania nazwy ulicy Zamenhofa. Ulica ta łącząca ulice Westerplatte z ulicą Radziwiłłowską. Do 1931 roku nosiła nazwę Niebyła. Na ścianie kamienicy przy skrzyżowaniu ulicy Zamenhofa i Westerplatte odsłonięto tabliczkę z nową nazwą ulicy oraz tablicę z informacją upamiętniającą nadanie nazwy z okazji Międzynarodowego Kongresu. 

Na tablicy został umieszczony tekst: Na pamiątkę światowego zjazdu esperantystów Rada m. Krakowa uczciła twórcę esperanta, oznaczając tę ulicę Jego nazwiskiem. Sierpień 1931. 

Za uczczenie w ten sposób Zamenhofa podziękował profesor Bujwid. Uczestnicy uroczystości odśpiewali hymn esperanto i przeszli na Wawel.

Linki:
Księga Jubileuszowa VIII Kongresu Esperanto Album Kraków 1912