sobota, 26 kwietnia 2014

Śladami Jana Kochanowskiego

Zachowały się informacje w księgach Akademii Krakowskiej, że Jan Kochanowski syn Piotra z Sycyny diecezji krakowskiej, w 1544 roku zapłacił trzy grosze wpisowego na poczet edukacji na Wydziale Artium. Brak jednak danych o przebiegu i wyniku studiów. Wiadomo, że w latach 1552-55 Kochanowski studiował w Padwie.
Urodził się w Sycynie, zaledwie 3 km od Ciepielowa (obecnie woj. mazowieckie) w rodzinie Piotra Kochanowskiego h. Korwin i Anny Białaczowskiej h. Odrowąż. Po śmierci rodziców został właścicielem Sycyny. Janowi przypadł również Czarnolas, kuźnica, młyn, karczma oraz stawy rybne na strudze zwanej Grodzką Rzeką.

W latach 1980-1981 na terenie dawnego parku w Sycynie, w pobliżu stawu (ok. 200 m na zachód od drogi nr 79) archeolodzy odkopali pozostałości XIV-wiecznych fundamentów budowli, którą zidentyfikowano jako sycyński dwór Kochanowskich, a więc miejsce urodzenia poety.



18 czerwca 1574 roku Kochanowski osiedlił się na stałe w Czarnolesie. 

W 1575 roku zrezygnował z probostwa zwoleńskiego i ożenił się z Dorotą Podlodowską herbu Janina z Przytyka.



Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie. Oddział Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu




Obelisk z popiersiem Jana Kochanowskiego w Czarnolesie w miejscu, gdzie kiedyś rosła ukochana lipa pod którą stworzył wiele swoich utworów.
Jan Kochanowski zmarł 22 sierpnia 1584 roku w Lublinie, mając lat 54.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu, w którym znajduje się krypta Jana Kochanowskiego.


Epitafia Rodziny Kochanowskich w kościele w Zwoleniu


Marmurowy sarkofag Jana Kochanowskiego w krypcie kościoła w Zwoleniu. Spoczywają tu również szczątki rodziny Kochanowskich oraz Owadowskich spokrewnionych z Kochanowskimi.


W Sycynie, miejscu urodzenia poety, wśród pól stoi kolumna z czerwonego piaskowca zwieńczona czworoboczną głowicą, przypominająca przydrożne kapliczki.







Obelisk ma charakter wotywny, wystawiono go w podzięce Bogu za szczęśliwy powrót spod Chocimia, gdzie w 1621 r. (taka data widnieje na trzonie kolumny) Polacy pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza skutecznie oparli się nawale tureckiej. Uczestnikiem bohaterskiej obrony twierdzy chocimskiej był Mikołaj Kochanowski, bratanek poety Jana. To on ufundował obelisk dla upamiętnienia świetnego zwycięstwa.


Kochanowski posiadał rozległą wiedzę z zakresu literatury antycznej m. in. greckiej, stworzył pierwszy polski dramat 'Odprawa posłów greckich'.  
Pisał fraszki, stworzył ich ok. 300, niektóre z nich znają na pamięć chyba wszyscy Polacy. Nie wszystkie były znane uczniom, jedną z nich jest "Do dziewki"

Nie uciekaj przede mną, dziewko urodziwa,
Z twoją rumianą twarzą moja broda siwa
Zgodzi się znamienicie; patrz, gdy wieniec wiją,
Że pospolicie sadzą przy różej leliją.

Nie uciekaj przede mną, dziewko urodziwa,
Serceć jeszcze niestare, chocia broda siwa;
Choć u mnie broda siwa, jeszczem niezganiony,
Czosnek ma głowę białą, a ogon zielony.

Nie uciekaj, ma rada; wszak wiesz: im kot starszy,
Tym, pospolicie mówią, ogon jego twarszy;
I dąb, choć mieścy przeschnie, choć list na nim płowy
Przedsię stoi potężnie, bo ma korzeń zdrowy.



***
Warto wspomnieć, że badaczem twórczości Jana Kochanowskiego był Mieczysław Emil Hartleb. Napisał "Estetyka Jana Kochanowskiego" 1923, "Nagrobek Urszulki", "Studium o genezie i budowie Trenów" 1927.
Mieczysław Hartleb syn Adama Hartleba i Antoniny Amalii Gołębiowskiej.
Mieczysław urodził się w Zbarażu, ale ojciec w Dornbach par. Tarnawiec. Hartlebowie byli spokrewnieni z moją rodziną. Pochodzili z niemieckich kolonistów osiedlonych za czasów kolonizacji józefińskiej. 

czwartek, 10 kwietnia 2014

Pogrzeb Adama Asnyka (1838-1897)

Plik:Adam Asnyk-cropped.jpg
Na ścianie kamienicy przy ul. Łobzowskiej 7 znajduje się tablica upamiętniająca miejsce pobytu polskiego poety i dramatopisarza, pierwszego prezesa Towarzystwa Szkoły Ludowej, który w czasie powstania styczniowego był członkiem Rządu Narodowego. Tablice ufundował Zarząd Miejski w setną rocznicę urodzin Adama Asnyka.






 
W domu parterowym, który istniał na tym miejscu żył, tworzył i zmarł Adam Asnyk (ur. 11 września 1838 w Kaliszu, zm. 2 sierpnia 1897 w Krakowie).  

Adam Prot Asnyk ps. Jan Stożek, El...y – pochodził z rodziny szlacheckiej. Był synem Kazimierza, powstańca listopadowego i Konstancji z Zagórowskich. W 1875 ożenił się z Zofią Kaczorowską, z którą miał syna Włodzimierza.
W Krakowie mieszkał od 1870 roku. 
Niedzielne wydanie Gazety Lwowskiej z 8 sierpnia 1897 roku opisuje uroczystości pogrzebowe Asnyka. Kondukt żałobny od domu artysty z ulicy Łobozowskiej przez Podwale, dalej Szczepańską na Rynek przed kościół Mariacki, Grodzką i Stradomską prowadził na Skałkę. Poeta został pochowany w Krypcie Zasłużonych kościoła oo. Paulinów na Skałce w Krakowie (w sarkofagu nr VI). 






***
 
Linki:






niedziela, 6 kwietnia 2014

Brama Floriańska w Krakowie

Każdy podróżny po przyjeździe do Krakowa pociągiem swoje pierwsze kroki kieruje najczęściej do Rynku Głównego. Jedną z atrakcji dla zwiedzających jest po drodze średniowieczna Brama Floriańska z 35 metrową basztą. Pełniła funkcję bramy obronnej Krakowa otoczonego murami.  Początkowo baszta była kamienna, później nadbudowano ją cegłą i nakryto stromym dachem. Drewnianą i okutą żelazną kratą, opuszczaną na łańcuchach bramę, zamykano na noc. Obrona Bramy Floriańskiej należała do cechu kuśnierzy, stąd zwano ją także Bramą Kuśnierzy.

Przez bramę biegł trakt do Kleparza koło Kościoła św. Floriana. Tutaj też zaczynała się Droga Królewska na Wawel. Była zawsze reprezentacyjną bramą miasta. Tędy wjeżdżały orszaki króla i zagranicznych poselstw podążające na Wawel.
Od strony ul. Floriańskiej na baszcie widnieje płaskorzeźba z XVIII wieku wyobrażająca św. Floriana. 


Barokowe zwieńczenie Bramy Floriańskiej zostało wykonane w 1660 roku.
Wewnątrz bramy znajduje się klasycystyczny ołtarz z początku XIX w. z późnobarokową kopią cudownego obrazu Matki Boskiej Piaskowej.


Brama Floriańska od strony Plant
Barbakan, w tle Brama Floriańska






piątek, 4 kwietnia 2014

Władysław Wacław Szajnocha

Władysław Wacław Szajnocha (ur. 28 czerwca 1857 we Lwowie, zm. 1 sierpnia 1928 w Jaworzu na Śląsku Cieszyńskim) – geolog, paleontolog.
Jego dziadek Wacław Scheinoha-Vtelenský był Czechem, babcia Polka Maria z Łozińskich.

Władysław był synem wybitnego historyka Karola Feliksa Szajnochy i Joanny Bilińskiej. To z historycznych dzieł Karola Szajnochy korzystał Henryk Sienkiewicz pisząc Trylogię. 
W udostępnionych przez AGAD księgach metrykalnych Lwowa (Liber Copulatorum)- parafia N. M. P. Śnieżnej Sygn. 844, fot. 281 odnalazłam metrykę ślubu Władysława Wacława Szajnochy z baronówną Heleną Amalią Schenk c. barona Józefa Edwarda Schenka i Róży Adaminy Kopal. Ślub odbył się 29 kwietnia 1884 roku w kościele MB Śnieżnej we Lwowie. Już wtedy był dr. filozofii docentem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Świadkiem na ślubie był Karol Lidl oraz poseł na Sejm Krajowy Władysław Łoziński.




W latach 1876-1880 studiował na uniwersytecie i politechnice w Wiedniu. Pracował w wiedeńskim Zakładzie Geologicznym. Od 1885 mieszkał w Krakowie będąc profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 1886 będąc dyrektorem Gabinetu, a następnie Katedry Geologii UJ. Od 1895 był członkiem Akademii Umiejętności. W latach 1911-1912 oraz 1916-1917 pełnił funkcję rektora UJ.

Profesor Władysław Szajnocha był pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Geologicznego Towarzystwa, a wcześniej inicjatorem jego powstania na zebraniu 14 marca 1920 r. w kierowanym przez niego Zakładzie Geologii UJ. Był również wieloletnim członkiem oraz prezesem Towarzystwa Tatrzańskiego, oraz rzecznikiem ochrony środowiska naturalnego Tatr.

Ogłosił wiele prac naukowych dotyczących głównie geologicznej budowy Karpat. W 1891 wydał pracę pt: "Źródła mineralne Galicji". W 1910 wydał własnym nakładem książkę "Z Turkestanu. Kilka wrażeń z krótkiej podróży". Był twórcą "Atlasu geologicznego Galicji".

Odbywał podróże badawcze w ramach geologii naftowej m.in. do Turkiestanu, Austrii, Norwegii, Szwecji.

Pochowany został w grobowcu rodzinnym z ojcem Karolem i matką Joanną na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Popularne posty

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

© All rights reserved.

Zdjęcia i teksty prezentowane na tym blogu są własnością autora. Wykorzystywanie i kopiowanie zdjęć bez mojej zgody jest zabronione (Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 04.02.1994r.Dz.U.Nr 24, poz. 83).